Akademik odalar açıkladı: Çöp tesisinin yeri doğru değil!

Kocaeli Akademik Odalar Birliği, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin Umuttepe bölgesine yapmayı düşündüğü 'Kentsel Katı Atık Bertaraf Tesisi'nin yerinin doğru bir yer olmadığını söyledi

Kocaeli Akademik Odalar Birliği, Kocaeli Yüksek Öğrenim Derneği Sosyal Tesisleri’nde bir basın açıklaması yaparak, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin Umuttepe bölgesine yapmayı düşündüğü, ‘Kentsel Katı Atık Bertaraf Tesisi’nin yerinin doğru bir yer olmadığını duyurdu.  Odalar adına basın açıklamasını okuyan Tabip Odası Başkanı Aynur Karadeniz, yapılacak atık bertaraf tesisi için Umuttepe bölgesinin uygun bir yer olmadığını vurgulayarak şunları söyledi:

30 ADET SORU

Bu kapsamda, konuyla ilgili olarak geçtiğimiz yıl 31Ekim tarihinde Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreterliği’nden evsel atık yakma tesisi konusunda brifing alınmıştır. Bunun sonrasında yapılan toplantıda, planlanan atık yakma tesisi ile ilgili olarak yapılmaya çalışılan projeyi detaylarıyla öğrenmek amacıyla hazırlanan 30 adet soru, tekrar Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne cevaplanması için yazılı olarak iletilmiştir.

ACİL ÇÖZÜMLER GELİŞTİRİLMELİ

Evsel atık sorunu çok hızlı büyüyen kentimiz açısından son derece önemli olup bu konuda acil çözümler geliştirilmesi gereklidir. Büyükşehir Belediyesinin bu sorun üzerinde çalışma yürütmesi bu anlamda da önemlidir ve elbette bu. Belediyelerin kanuni görev ve sorumlulukları arasında yer almaktadır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin yapmayı planladığı ve kamuoyuna açıkladığı ‘Kentsel Katı Atıktan Enerji Üretim Tesisi’ projesi ile ilgili olarak değerlendirme ve önerilerimizi projenin tarafları ve kamuoyuyla paylaşarak, konunun muhataplarının ve kent kamuoyunun doğru bilgilendirilmesine katkı sağlamaktır.

ATIKLARIN ORANLARI

Kocaeli’de kişi başı üretilen evsel atık miktarı yaklaşık olarak günde 1kg’dır. Konutlardan günde 1.700 ton evsel atık, Endüstriyel kuruluşlardan ise günde 200 ton evsel nitelikli katı atık çıkmaktadır. Bunun yaklaşık olarak 1000 tonu Batı Kocaeli’den (Gebze-Dilovası-Darıca-Şekerpınar), kalan 900 ton ise İzmit başta olmak üzere Doğu ve Güney ilçelerinden üretilmektedir. Büyükşehir Belediyesi verilerine göre; Kocaeli’deki atıkların içeriğinin yüzde 49’unu organik içerikli atıklar, yüzde 31’ini de geri dönüşümlü ambalaj atıklar (kağıt-metal-cam-plastik) oluşturmaktadır.

ATIK HACMİ AZALIR

Evsel Atık-Çöp sorunun çözümü için en önemli ve öncelikli adımlar, atık oluşumunun önlenmesi ne yönelik çalışmalar ile kaynakta ayrıştırma ve geri kazanımdır. Bu gerçekleştirildiğinde; evsel atık hacmi azalır, böylece bertaraf ve uzaklaştırma harcamaları önemli derecede düşer. Ekonomik yarar sağlanması. Enerji harcaması azalır. Doğal kaynaklar korunur. Evsel atıkların, kaynağında ayrıştırılması ancak halkın, kent sakinlerinin, yerel yönetimlerce, ilgili tüm kurumların elbirliği ile eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi ve bu kapsamda gerekli yatırımların yapılması araç ve gereçlerin temin edilmesi ile başarılabilir.

KATILMAYA HAZIRIZ

İlimizin tüm dinamiklerinin aktif katılımıyla yarınlara ertelenmeden adeta bir seferberlik düzeyinde hemen bugünden uygulanacak bir eğitim ve uygulama çalışmasına Kocaeli Akademik Odalar Birliği olarak tüm birikim güç ve olanaklarımızla katılmaya hazırız. Türkiye’ye de örnek olacak böylesi bir proje hemen hazırlanarak uygulamaya geçirilmelidir. Kompostlaştırma tesisi ve evsel atık toplama alanlarının iyileştirilmesi rehabilitasyonunun yapılması acilen gereklidir. Organik malzeme (bitkisel veya hayvansal kökenli), bu şekilde geri dönüştürülmeli ve yeniden doğal yaşam döngüsüne katılmalıdır.

BİLİMSEL DOĞRULARIN REDDİ

Ulaşım yoğunluğu nedeniyle kentin Doğu ve Batı yönünde 3 ya da 4 yer belirlenerek, kapasiteleri nispeten daha küçük alanlar oluşturularak, kıraç, tarım için kullanılamayan ve çevresel etkilerin minimum olacağı alanlar kullanılarak bu gereksinim karşılanmalıdır. Kocaeli’nin geleceği için, çevreyle bütünlük taşıyan orman eko sisteminin ortasına, “Evsel Atık Yakma" tesisinin yapımını düşünmek, bilimsel doğruların reddi ve bu onlarca yüzlerce yılda oluşan orman eko sisteminin bağrına hançer saplamak anlamına gelir. Bu yanlıştan bir an önce dönülmesi, en uygun yaklaşım olacaktır.

EN BÜYÜK YANLIŞ

Kocaeli, tehlikeli atıklarının yakıldığı bir tesis (İZAYDAŞ) ile günümüzde tüm ülkeye hizmet vermektedir. Bu anlamda ülkeden alacaklı durumdadır. Toprak alanı olarak Türkiye’nin en küçük illerinden biri olan Kocaeli’nin ülke ekonomisine yapmış olduğu katkı tartışılmazdır. Bu nedenle, Enerji Üretim Tesisi başlığı altında tanımlanan “Evsel Atık Yakma Tesisi” Kocaeli kentinin geleceği için yapılabilecek, en büyük yanlışlardan biri olacaktır. Evsel atıkların yönetimi, komşu illerle beraber, bölgesel bir bakış açısıyla ele alınmalı, sorunun çözümü bu yaklaşımla sağlanmalıdır.

SON ÇÖZÜM OLMALIDIR

Öncelikle altını çizerek belirtmek gerekir ki, atıkların yönetiminde yakma tesisi, ilk değil son çözüm olmalıdır. KBB tarafından atıkların yönetimi için planlanan yakma tesisi için seçilen yer, ilimiz orman eko sisteminde 20 hektar büyüklüğünde bir alanı kapsamaktadır. Saha, orman bütünlüğü içerisinde kalmakta, yapraklı doğal ormanları ve endüstriyel plantasyon ormanlarını içermektedir. Kuzeyinde İSKİ baraj havzasına komşu olup güneyinde, Çınarlıdere su toplama havzası (kuş uçuşu 2300 m) bulunmaktadır. 

ÖNEMİ ARTMIŞTIR

Bilindiği gibi orman ekosistemlerinin çok çeşitli fonksiyonları bulunmaktadır. Bunların en önemlilerini sıralamak gerekirse. Su Üretimi, Erozyonu Önleme, Doğayı ve insanları Koruma, Biyolojik Çeşitlilik. Odun Üretimi, Odun Dışı Orman Ürünleri (gıda ve ilaç üretimi). Rekreasyon ve Ekoturizm, Ulusal Savunma, Yenilenebilir Enerji Kaynağı ve iklim Düzenleme, Karbon Bağlama ve Oksijen Üretimini sayabiliriz. Bugün dünyamızın en önemli problemlerinden biri küresel ısınma ve iklim değişikliğidir. İklim değişikliğinin farkına varılmasından sonra orman ekosistemlerinin önemi artmıştır. Zira orman ekosistemlerinin iklim değişikliğinin önlemesinde katkısı çok büyüktür.

TELAFİSİ MÜMKÜN OLMAZ

Sera gazları arasında iklim açısından en önemli olan ve insanı en belirgin şekilde etkileyen gaz karbondioksittir. Günümüzde atmosferdeki her dört karbondioksit molekülünden yaklaşık biri insan kaynaklıdır. Atmosferdeki CO2 gazını emen kaynaklar, amanlar ve okyanuslardır. Hele böyle çevresi için çeşitli sorunları akla getiren bir tesisi, olması durumunda ortaya çıkacak yoğun ulaşımın olumsuz etkileri de düşünüldüğünde, yatırım maliyetini düşürmek amacıyla ortan arazisine kurmanın, ileride ormansızlığın getireceği olumsuz sonuçları düşünmemiş olmanın telafisi mümkün olmayacaktır.

RÜZGARLARIN YÖNÜ

Yer seçiminde Kocaeli’yi etkileyen rüzgarların yönü yeterince dikkate alınmamıştır. Kocaeli’de 32 yıllık gözleme göre, yıllık en fazla esen rüzgar 3411 ile SE (Güneydoğu), daha sonra 3265 ile WNW (Batı Kuzeybatı) yönünden gelmektedir. Bu veriler dikkate alındığında Kocaeli’de hakim rüzgarlar şehrin kuzeyinden güney ve güneybatı istikametine doğrudur. Bu özellikleri nedeniyle de Umuttepe’de öngörülen alan uygun bir yer değildir. Güneydoğu rüzgârları, Tahtalı Göleti ve etrafındaki yaşam alanları, Batı Kuzeybatı rüzgârları ise İzmit merkez ve Sepetçi Göleti ve Kandıra yolu civarındaki yerleşim yerlerini etkileyecektir.

OLUMSUZ ETKİLERİ ÇOK

Evsel atık yakma tesislerinin çevre ve insan sağlığı üzerine çok sayıda olumsuz etkisi bulunmaktadır. Atık yakma tesisleri, sayısız toksik kimyasallar yayabilmektedir. Tesislerden atmosfere verilen emisyonlar, hava akımlarıyla çok uzaklara gidebilmekte, havadan yeryüzüne inip toprağa çökelmekte, yüzey sularına karışabilmekte, buharlaşma yoluyla tekrar sudan havaya geçebilmektedir. Kül ve cüruflardaki kirleticiler depolama alanlarındaki toprağa, oradan sızıntı sularıyla yeraltı sularına karışabilmektedir.

İNSAN SAĞLIĞI İÇİN…

Kirleticilerin potansiyel etkileri en çok yakma tesislerinde çalışanlar ve yakın bölgelerde yaşayanlarda ortaya çıkmakla beraber emisyonların yayılımıyla uzak bölgelerde yaşayanları da etkileyebilme özelliği taşımaktadır. Yakma ile ortaya çıkan ve Dünya Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından kanserojen olarak tanımlanan PCDD/PCDF (Dioksin/Furan) ve benzeri bileşikler, PAH, sayısız uçucu organik bileşik, ağır metaller gibi kimyasalların çoğu kalıcı, biyobirikimli (yaşayan organizmaların dokularında biriken) ve toksiktir. Bu üç özellik, onları insan sağlığı için tehlikeli olan kimyasallar sınıfına sokmaktadır. Bu bileşiklerin etkisiyle solunum yolu hastalıklarında artış, yetişkinlerde ve çocuklarda astımın alevlenmesi, akciğer fonksiyonlarında bozulma ile ilişkilendirilebilir.

DENEYİMLEMEYE GEREK YOK

Kısa dönem partiküler madde (PM) artışları geçici sağlık sorunları oluştururken, PM kirliliğine uzun dönem maruz kalmaya bağlı olarak birikimsel etkiler ortaya çıkmaktadır. Hangi bileşiklerin, hangi hastalıklara yol açtığı, raporda detaylı olarak belirtilmiştir. Elde edilen tüm veriler, gelişmiş ülkelerde atıkların yakılarak uzaklaştırılması sonucunda, tesislerin çevrelerinde yaşayan insanlar ve doğa bileşenleri üzerinde yapılan çalışmalarla ortaya çıkmıştır. Yani gelişmiş ülkelerin deneyimleridir. Bu bağlamda yapılan hataları, ülkemizde tekrar deneyimlemeye gerek yoktur.”

KİMLER BULUNUYOR?

Kocaeli Akademik Odalar Birliği içerisinde Çevre Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi, Kocaeli Tabip Odası, Kocaeli Barosu, Orman Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilciliği, Ziraat Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilciliği, Makina Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi, Kimya Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi, Jeoloji Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilciği, Kocaeli Yüksek Öğrenim Derneği, Kocaeli Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası, İnşaat Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi, Mimarlar Odası Kocaeli Şubesi, Peyzaj Mimarları Odası Kocaeli Temsilciliği, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Doğu Marmara Temsilciliği, Kocaeli Diş Hekimleri Odası, Kocaeli Eczacı Odası, Kocaeli Veteriner Hekimleri Odası ve Elektrik Mühendisleri Odası yer alıyor.

Yazarın tüm yazıları