Uzm. Dr. Alga: Ağır ishaller ölüm nedeni olabilir

Son günlerde ilimizde de ishal vakalarının arttığı görülüyor. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Konak Hastaneleri Enfeksiyon Hastalıkları Hekimi Uzm. Dr. Ömer Hilmi Alga vatandaşları bilgilendirdi

Son günlerde ilimizde de ishal vakalarının arttığı görülüyor. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Konak Hastaneleri Enfeksiyon Hastalıkları Hekimi Uzm. Dr. Ömer Hilmi Alga vatandaşları bilgilendirdi. Uzm. Dr. Alga şunları söyledi: ‘’Hafif seyirli veya orta ağırlıkta zaman zaman hepimizin başına gelen ishal birkaç gün içinde çoğunlukla iyileşmekle beraber uzun süren ishaller ciddi hastalıkların belirtisi, ağır ishaller aşırı su kaybına bağlı ölümlerin sebebi olabilir. İshal sebeplerini sınıflayacak olursak; Beslenme alışkanlığında değişme, barsak enfeksiyonuna neden olan virüsler, bakteriler, parazitler, sindirim
sistemindeki yetersizlik, barsak florasında değişme, barsak duvarının iltihabi hastalıkları (Kolitis ülseroza, Crohn hastalığı gibi), barsak hareketlerini artıran vücudun diğer hastalıkları, antibiyotik ve ilaçların yan etkisi, barsak tümörleri ve stres gibi psikolojik nedenler.

VİRÜSLER BAKTERİLER

İshali büyük çoğunlukla barsak enfeksiyonuna neden olan virüsler, bakteriler, parazitler oluşturur. Mikroorganizmalar için daha uygun sıcaklık olan yaz aylarında ishal bu nedenle daha sık görülür. Ancak rotavirus gibi soğuk ortamların virüsü genellikle kış aylarında ishal oluşturur. İshalin nedenini belirlemek zor olabilir. Dışkının görünümü, gün içindeki seyri, dışkılama aralığı, birlikte bulunan diğer belirtiler tanıya yardımcıdır. Dışkı görünüm olarak şu özelliklerine göre tarif edilebilir; rengi, sulu, bol sulu, yumuşak kıvamlı, kanlı, mukuslu (sümüksü görünüm). İshalle birlikte yüksek ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı, ağız kuruluğu, bilinç değişikliği, halsizlik gibi belirtiler hastalığın şiddetine göre eşlik edebilir ve varlığında sebebiyle ilişkili fikirler verebilir. Yüksek ateşli ve mukuslu ishaller sıklıkla bakterilere bağlıdır ve kanlı da olduğu zaman dizanteri olma ihtimali vardır. Ayrıca yenilen gıdalar, seyahat öyküsü, antibiyotik veya farklı bir ilaç kullanılıyor olması gibi bilgiler de tanı konmasında yardımcı olur.

DİĞER SEBEPLER ARAŞTIRILMALI

1 aydan uzun süren ishalleri kronik olarak adlandırılır. Uzun süreli ishal sebepleri genellikle virüs ve bakteri dışı enfeksiyonlar ve hastalıklar olup yukarıda sayılan diğer sebepler araştırılmalıdır.   Tanıya varmak için bir takım tahlillerden de faydalanılır. En sık yapılan tetkik dışkının mikroskopik incelemesidir. İshalin ağırlığı, süresi veya daha önceki tedavilere cevapsızlığı gibi durumlar göz önüne alınarak dışkı kültürü, dışkıda parazit yumurtası, amip antijeni, rotavirus, adenovirus, toksin aranması, gizli kan gibi dışkı tetkikleri yanında tam kan, beyaz küre sayımı, karaciğer fonksiyon testleri gerekebilir. Özellikle tedaviye dirençli ve uzun süren ishallerde guatr tetkikleri, cinsel yönden riskli ilişkide bulunmuşlarda HIV virüsü araştırılması, hastanın yaşı ve belirtiler göz önünde bulundurularak barsak duvarlarının gözle incelenmesini sağlayan kolonoskopi ihmal edilmemelidir. Gaitada parazit ve gizli kan aranmasına yönelik testler gerekirse tekrarlanır, çünkü tek bir tahlil doğru sonuç vermeyebilir. 

SIVI KAYBI KARŞILANMALI

İshalde en büyük tehlike sıvı ve elektrolit kaybıdır. Sıvı kaybı çok miktarda olacak olursa şok ve akabinde ölüme neden olabilir. Özellikle çocuklarda sıvı kaybına bağlı şok daha çabuk gelişir. İshal olan çocuğun gözleri ve bıngıldağı çöker, dudakları ve ağzı kurur, daha seyrek ve koyu idrar yapmaya başlar, ağlarken gözyaşı akmaz ve uykuya eğilimi olmaya başlarsa önemli derecede sıvı açığı var demektir. Bu sebeple tedavide öncelikle sıvının ve elektrolitlerin yerine konması gereklidir. Beraberinde veya sonrasında etkene yönelik tedaviye de başlanır. Hafif-orta seyirli ve kusmanın olmadığı ishallerde sıvının ağızdan alınması yeterli olurken, ağır sıvı kaybının olduğu veya kusma sebebiyle ağızdan yeterli sıvının alınamadığı durumlarda damardan serum uygulaması ile sıvı kaybı karşılanmalıdır.

DOKTORA DANIŞILMALI

Yüksek ateş, kusma ile beraber, kanlı, mukuslu veya bol sulu dışkılama ile beraber olan ishaller ile 6 aydan küçük çocuklarda görülen her türlü ishal önemlidir ve hekim kontrolünde takip ve tedavi edilmelidir. 1 aydan uzun süren ishaller ise barsak duvarının ciddi hastalıklarına bağlı olabileceği için yine bir hekim kontrolünde araştırılmalıdır. Çocuk ishallerinde Çocuk Hastalıkları hekimine, erişkin ishallerinde ise bu konuda uzmanlaşmış Enfeksiyon Hastalıkları (İntaniye) uzmanına müracaat edilmelidir. Yüksek ateş ve kusmanın eşlik etmediği, kısa süreli, yumuşak veya az sulu dışkılamalı ishallerde başlangıçta ishal diyeti uygulanabilir. Ancak iyileşmenin görülmediği ve rahatsızlığın arttığı durumda yine hekime müracaat edilmelidir. İshal durumlarında yapılan hatalardan birisi hastanın kendi kararıyla antibiyotik veya ishal kesici ilaç kullanmasıdır. Aslında çok az ishal durumunda antibiyotik kullanımı gerekmektedir ve ishal kesiciler de bazen ciddi zararlara yol açabilmektedir. Bu nedenle doktora danışılmalıdır.”

Yazarın tüm yazıları